Sunday, 23 August 2020

RUNHMUI ṬHATNA

 🌴☘️🌿🍀🌱



*RUNHMUI ṬHATNA*


Maroa Tahan


Runhmui hi keini Mizote hi chuan chawhmeh thlak nama kan hman leh Tuhrik (rulhrik, huanhrik) seha kan hnawih hi kan hman ṭangkaina ber a ni mai awm asin. Kawlho chuan ramhmul damdawi hi an hmang nasa bawk a, Runhmui hnah leh a chi pawh hi damdawi atan an hmang ṭangkai nasa a ni. Natna chi 40 a tidam thei an ti hial. Natna inang deuh, entir nan; "Thaw hah, TB, chuap ṭha lo" tih ang chi chu ka chhawk ṭhen a, chi 29 ka rawn tarlang ta a ni. Ṭangkaipui kan lo awm mial takin ka thiam ang tawkin ka han letling leh ang e.


Runhmui hi chi hrang hrang a awm a. Runhmui var, Runhmui dum, Runhmui duk, Runhmuipui leh kan ei ṭhin Runhmui pangngaite an ni.


Runhmui hi a sa a, a thak a, chhe te-in a kha a, hrawk za (khak awm) tan a ṭha a, zun a tikal ṭha thei a ni. Thli a paih a, thisen a tifai thei. Chaw pai a tiṭawih ṭha a, hritlang tan a ṭha a, taksa hit (mu chuah chuah) tan a ṭha a, thaw hah tan a ṭha a, rulhut damdawi atan a ṭha a ni. Runhmui hian kan thil eite pumpuiah a tisawm awlsam a, ka rimchhia a veng a, ka a titui a, aw-chhang tan a ṭha a, dam reina pawh a ni. 


DAMDAWI ATANA HMAN DAN


1. Beng kherh;


Runhmui hnah chu hem uaiin, kan nuai tui ang a, far hnih velin kan far lut dawn nia.


2. Ha nget;


Thinghmarcha leh kawpur tlem rawt dipin runhmui tui sawr a, ha nget kawrawngah hnawh tur a ni.


3.  Naupang lu pan;


Runhmui hnah leh pan hnah inzatin, inṭing leh aieng tlem nen rawt pawlha pan te-in hnawih tur a ni. 


4. Lu pangkhing na;


Runhmui hnah lawha nuai tuia beng chung ṭhialpawn leh chala hnawih tur a ni.


5. Zunin, mitliam;


Chhawhchhi leh runhmui chi inzata rawt dipin, ṭha-ngiah tui hnang nen chawhpawlhin lian lo te tein hrual a, ni saah pho ro va, zing leh zanah damdawi ei angin mum khat te tein ei tur a ni.


Piles (Dula) leh hemorrhoids (ျမင္းသရိုက္) pawh a tidam thei.


6. Chhang khatna;


Runhmui hnah vei khat vel chhum a, a tui chu thi hul ni aṭanga in tur a ni. Ni thum chhung in tur. 


7. Khawsik reh thei lo;


Zing hma takah runhmui hnah lawh a, a tui thirfian khat sawr a, in ṭhin tur a ni.


8. Sikserh;


Runhmui hnah tharlam hnah nga leh thinghmarcha (a mu dum chi) mu thum chu kar khatah vawihnih, dik taka ei ziah tur a ni.


9. Ring-warm, vun thak;


Runhmui hnah chip taka den a, ser te (lemon) tui nen pawlha hnawih tur a ni. A fe chu bela tuam hnan tur a ni.


10. Santen, digest ṭha lo;

Runhmui hnah chhum in tur. Runhmui hnah tui sawra in tur.


11. Aw chhang, hrawk na;

*Runhmui chi tui chiaha in tur.


12. Vun natna chi hrang hrang;

*Runhmui tui 50% leh chhawhchhi hriak 15% pawlhin tui kang, (a hnang thlarh) thlengin mei na lo tea ur charh charh tur a ni. Chu chu vun thak laiah (eng thak pawh ni se) hnawih tur a ni. 

[A inchawhpawlh dan tawk hi a buk zawngin a rawn dah a, bukna kan hman lah a inan si loh avangin persent-in ka thlak e.]


13. Dul vun chat;

*Hmeichhiain nau a paiin a dul vun a chat ṭhin a, thak an ti hle ṭhin. Chutiangah chuan Runhmui hnah rep rawt dip hnawiha chul tur a ni.


14. Arngeng leh a kaihhnawihte;

*Runhmui hnah nuai tuia hnawih tur.


15. Naupang Rulhut pai tan;

*Runhmui hnah sawr tui intir tur.


16. Bengkherh, beng kiu;

*Runhmui hnah sawr tui hem lum a, beng chhunga far tur.


17. Hnar ping, hahchhiau vak vak;

*Runhmui hnah pho ro, rawt dip hnim ṭhin tur a ni.


18. Sikserh vanga tlun;

*Runhmui zung, tui no thum, no khat bang tura chhum a, in tur a ni. Thlan a lo sa anga khawsik a tla hniang ang.


20. Khuai, Fanghmir, Tit leh tur nei chi sehah;

*Runhmui kung a engmah paih lovin chhut sawma bel tur.


21. Asthma, khuh ro;

*Runhmui par leh purun sen den dipa liah ṭhin tur a ni.


22. Hritlang awm na;

*Runhmui rawt tui leh khawizu inzata pawlh a, ni khatah vawi thum in tur. 


23. Irh thur;

*Runhmui hnah ro tui sova chiaha in tur. Naupang irhfiak, thli pai tan pawh a ṭha.


24.  Dengue;

*Runhmui hnah hring tui no thum, no khat bang tura chhum kang, a sat laia in tur a ni.


25. Chuap, TB, Mit (eye), Khuh;

*Zawng sa leh runhmui tam tawk pawlh kan ei tur.


26. Zeng thut (stroke), Ruh chang na ;

*Runhmui a engmah paih lova, tui sova chiaha a hu (khu) hip tur.


27. Rul leh tur nei sehah;

*Runhmui hnah leh Zawng zakkha hnah inzata rawt pawlha  saihlum tia velin zing leh tlaia ei tur. A sehna hmuamhmaah a fe bela tuam hnan bawk tur a ni.


28. Nau neihna rimchhia;

*Hmeichhe nau nei, thi rimchhia chu runhmui hnah kan eitir tur a ni.


29. Chau, Ngawr;

*Runhmui hnah leh Nghakhu (catfist) emaw, Kel sa, Parva sa  emaw nen siam pawlha ei tur a ni. 


[ #THUBELH


News pakhata mi la chhuakin Whatsapp Group-ah ka post a. A ziaktu, kan ṭhiannuin, "Khawia mi nge i lak a," tiin mi rawn zawt a. Ka lakna ka hrilh a. Dil lova News-a an lo post avangin a thinrim hle a ni.


Facebook-ah mi tana ṭangkai tur nia kan hriat te zawng khawmin hlawh nei lo, hun leh cheng (topup man) seng siin thu  kan post a. A la chhawngtuin a ziaktu hming tarlang lo va, an post chhawng ṭhin hi chu a fel zan lo reng a ni. A ziaktuin a hmuh leh si chuan a thinrimthlak  duh hle a nia.


Mi thu ziak kan post chhawng a nih chuan a ziaktu hming i tarlang tel hram ang u. Chu chu thu ziaktu kan chawimawi vena a ni a, keimahni pawh kan intih zahawmna pakhat a ni ve bawk.]

No comments:

Post a Comment

HRUAITU ROPUI PAHNIH INZAWMNA MAK DANGLAM

  * HRUAITU ROPUI PAHNIH INZAWMNA MAK DANGLAM * _ (Khuanu ruat sa nge thil intawng fuh palh ve hrim hrim?) _ * — Sangtea Chhakchhuak Vâl *...